عزادارى امام حسین(علیه السلام)در میان اهل سنّت

عبدالمجید ناصرى

مقدّمه

همدردى عاطفى و همنوایى روحى با عاشورا و شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانش اختصاص به شیعیان ندارد. این مطلب حتى در میان اهل سنت نیز به مذهب خاص و گرایش ویژه محدود نمى شود، بلکه حالت فراگیر دارد. از این رو، اهل سنت به طور عموم از شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانش اظهار اندوه و حزن کرده و در عمل هم از فجایع کربلا اظهار نفرت و انزجار نموده اند. البته چگونگى ابراز تألّم آنان متفاوت بوده است; برخى همچون شیعیان، افزون بر اشک روان بر امیر کاروان عاشورا، بر آمران و مباشران این فاجعه لعن فرستاده اند و شمارى پس از اظهار تأسف و غم نسبت به واقعه کربلا، پى آمدهاى معنوى و کرامات بى مانند شهادت جانسوز آل رسول(صلى الله علیه وآله) را نگاشته و عمق جنایت عاملان عاشورا را از این رهگذر تصویر نموده اند.

پیش از پرداختن به سیر تاریخى سوگوارى عاشورا در میان اهل سنت، باید این نکته را متذکر شویم که همان گونه که عاشورا یک انقلاب سیاسى در برابر دستگاه بنى امیه بود، یاد و نام عاشورا و زنده نگه داشتن شهادت امام حسین(علیه السلام) در پهنه اجتماع و حوزه قلم نیز به عنوان پدیده اى سیاسى بیش از همه مورد حساسیت و وحشت زمامداران فساد پیشه و خودسر زمانه قرار گرفت; آن را به عنوان یک تهدید سیاسى و چالش ریشه دار نگریسته و از راه هاى گوناگون به خاموشى این شعله حق و نور الهى رو آورده اند. هرچند اهل سنت نتوانسته اند عواطف و احساسات خود را به گونه بایسته به گوش تاریخ برسانند، با این همه، متون تاریخى مواردى را به ثبت رسانده است که به نوبه خود روند تاریخى مصیبت دارى دینى و سیاسى آنان را بازگو مى کند.

سابقه عزادارى براى امام حسین(علیه السلام)

یکى از موضوعات مهم که قبل از طرح پیشینه عزادارى براى امام حسین(علیه السلام) لازم به یادآورى است، حجیت و فصل الخطاب بودن اعمال پیامبر براى مسلمانان و الگوى حسنه بودن آن حضرت در ابعاد گوناگون زندگى براى پیروانش مى باشد. اهل سنّت سیره پیامبر بزرگوار اسلام را حجت و لازم الاتباع مى دانند; براى مثال، اگر در سیره و روش آن حضرت احراز گردد که همواره نماز را با جماعت مى خواند، این مسئله در صورت عدم معارض گفتارى تکلیف آور است و بر مسلمانان خواندن نماز با جماعت را واجب مى گرداند.

به گواهى اهل سنّت، عزادارى براى سیدالشهدا(علیه السلام)سابقه اى به درازاى تاریخ اسلام دارد و به حیات پیامبر و سیره آن بزرگوار برمى گردد. منابع تاریخى اهل سنت به وضوح این نکته را بیان نموده اند که آن حضرت نخستین فردى بود که از شهادت فرزندش حسین بن على(علیه السلام) خبر داد و براى مظلومیت وى اشک ریخت.

امام حسین(علیه السلام) نقل کرد: ام سلمه خبر داد: جبرئیل نزد رسول خدا بود و تو پیش من بودى و ناگهان گریستى. پیامبر فرمود:

بگذار فرزندم را. من تو را رها نمودم، پیامبر تو را برداشت و در آغوش کشید. جبرئیل پس از دیدن این منظره پرسید: آیا دوستش دارى؟ پیامبر پاسخ داد: بلى. جبرئیل گفت: همانا امت شما به زودى او را خواهند کشت; آیا مى خواهى خاک سرزمینى را که در آنجا کشته مى شود به تو نشان بدهم و آن را ببینى؟ گفت: بلى. پس جبرئیل بال هایش را گشود و زمین کربلا را نشان داد... پیامبر از آن حالت بیرون آمد و در دستش خاک سرخ بود....¹

ابن سعد، از مورّخان و رجال شناسان معروف اهل سنت، نقل مى کند: «على(علیه السلام)در یکى از سفرهایش از کربلا عبور مى کرد و عازم صفین بود و هنگامى که در مقابل قریه نینوا رسید، از همراهان پرسید: براى این سرزمین چه گفته مى شود؟ پاسخ داده شد: کربلا، با شنیدن نام کربلا، امام به گریه افتاد به اندازه اى که اشک هایش جارى شد و زمین را تر کرد. سپس افزود: روزى بر پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)وارد شدم در حالى که وى مى گریست. پرسیدم: چه چیزى شما را به گریه واداشته است؟ حضرت فرمود: جبرئیل چند لحظه قبل نزدم بود و به من خبر داد که فرزندم حسین در کرانه فرات به قتل مى رسد; جایى که برایش کربلا گفته مى شود. بعد جبرئیل مشتى از خاک آن را به من داد و من آن را بوییدم و نتوانستم جلوى اشک خود را بگیرم.»²

از عبدالله بنوهب بن زمعه روایت شده که گفت: «ام سلمه به من خبر داد که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) شبى براى خوابیدن دراز کشید، سپس بیدار شد در حالى که گرفته و پریشان بود. دوباره حضرت دراز کشید و خوابش برد، بعد مضطرب و پریشان از خواب بیدار شد. این بار اضطراب وى غیر از اضطرابى بود که در مرتبه نخست مشاهده کردم. بار سوم حضرت دراز کشید و این بار که از خواب بیدار شد، در دستش تربت سرخى بود که آن را مى بوسید. سپس من گفتم: یا رسول الله این تربت چیست؟ حضرت فرمود: جبرئیل برایم خبر داد که این (اشاره به حسینش نمود) در زمین عراق کشته مى شود. به جبرئیل گفتم: خاک زمینى را که حسینم در آنجا شهید مى شود نشانم بده... و این تربت همان سرزمین است.»³ همین روایت از احمد حنبل نیز نقل شده و منابع مختلف اهل سنّت آن را مورد اهتمام قرار داده اند.

ادامه مطلب

کلمات کلیدی :

انجمن صلح طلبان افغانستان ::: دوشنبه 92/8/13::: ساعت 1:10 عصر

نظرات و پیشنهادات و انتقادات: نظر

لیست کل یادداشت های این وبلاگ